چرا شیعه تبدیل به یک تفکر انقلابی در ایران شد و روشنفکران را کنار زد؟
تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۲۷۲۰۳
به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، فهم این مسأله که چرا اسلام سیاسی و نه ایدئولوژی‌های دیگر توانست حمایت گسترده بیشتر روشنفکران ایرانی را در سال‌های آخر دهه ۱۳۴۰ دهه ۱۳۵۰ به دست آورد از اهمیت بسیاری برخوردار است. چرا شیعه بر جریان روشنفکری ایرانی در سال‌های پیش از انقلاب مسلط شد؟ چرا به غیر از علی شریعتی سایر روشنفکران هم به این طیف پیوستند و شیعه را به عنوان یک مکتب انقلابی معرفی کردند؟
وقتی ناسیونالیست ایرانی می‌خواست اسلام را در ایران محو کند
شیعه درست پس از اینکه روشنفکران ایرانی آنتی تز آن را تجربه کردند به عنوان یک حوزه پژوهش فکری در ایران محبوب و پرطرفدار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اشتباه راهبردی روشنفکران ضد اسلامی چه بود؟
با این حال این جریان نتوانست نفوذ چندانی میان توده‌های مردم پیدا کند. شکست آنان در نفوذ در توده‌های مردم دو علت داشت: نخست اینکه این گروه از روشنفکران پدیده همچون دین را نقد می‌کردند که بیشتر ایرانی‌ها عمیقاً شیفته آن بودند، بیشتر این روشنفکران با ناچیز انگاشتن قدرت شیعه به عنوان نیروی اجتماعی و فرهنگی نافذ و گیرا، صرفاً درگیر مباحث دانشگاهی درباره برتری ادبیات فارسی بر ادبیات عرب یا برتری آیین زرتشت بر اسلام بودند. دلیل دیگر شکست جریان روشنفکری ضد اسلامی هماهنگی آن با دکترین رسمی رژیم پهلوی بود.
هماهنگی ناخواسته با رژیم سلطنت
با اینکه هیچ یک از این روشنفکران الزاماً از رژیم حمایت نمی‌کردند، ستایش آنها از تاریخ پیش از اسلام مؤید استدلال رژیم در دفاع از سلطنت به عنوان نوعی نظام سیاسی بود که وجود آن در ایران از منظر تاریخی منطقی به نظر می رسید. پس از کودتا ۱۳۳۲ بیشتر ایرانی‌ها به ویژه طبقه متوسط شهری نگران روشنفکران حامی رژیم بودند که به نظر می‌رسید در تبانی و زد و بند با رژیمی هستند که بیشتر مردم آن را دست نشانده سیامی دانستند.
شیعه، آن ایدئولوژی انقلابی که داشت خاک می‌خورد
در چنین بستری تعداد فزاینده‌ای از روشنفکران جوان‌تر به شیعه به عنوان یک چارچوب ایدئولوژیک عام توجه نشان دادند. به باور بیشتر این روشنفکران، شیعه هم عمیقاً در جامعه پذیرفته شده بود هم اگر به درستی تفسیر می‌شد می‌توانست به اندیشه و پیام سیاسی شایسته‌ای شکل بخشد. آنها معتقد بودند شیعه مذهبی جذاب و گیراست، زیرا مذهبی مشخصا ایرانی است، یعنی با مذهب بقیه جهان اسلام متفاوت است. شیعه یک ایدئولوژی بیگانه یا وارداتی نبود در حالی که تقریباً تمام دیگری ایدئولوژی‌ها اینگونه بودند. مهم‌تر اینکه درگیری با مسأله سیاست یکی از مولفه‌های برجسته تاریخ شیعه بود مولفه‌های یاد شده باعث شد تعداد فزاینده‌ای از روشنفکران ایرانی در دهه های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ به شیعه توجه نشان دهند با آثار و نوشته‌های روشنفکر شیعه بیشتر و بیشتر از یک فرقه مذهبی به نوعی ایدئولوژی سیاسی و در حقیقت نوعی ایدئولوژی انقلابی تغییر می یافت.
شما بخش‌هایی از این کتاب را مطالعه کردید
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: شیعه انقلابی ایرانی سلطنت پهلوی روشنفکران ایرانی بیش تر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۲۷۲۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پایه‌های رژیم صهیونیستی در حال سست شدن است/روشنفکران دنیا تحمل جنایات اسرائیل را ندارند
ماموستا محمدصالح هاشم‌آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه استان‌های خبرگزاری تقریب، با اشاره به حمایت‌های روزافزون جامعه جهانی به ویژه دانشجویان از مردم مظلوم غزه اظهار داشت: با توجه به جنایات اخیر رژیم کودک‌کش صهیونیستی و آمریکا علیه مردم مظلوم غزه، به نظر می‌رسد که جامعه جهانی و به ویژه دانشجویان و روشنفکران، نمی‌توانند جنایات رژیم غاصب صهیونیستی را تحمل کنند و خون آنها در مقابل جنایات اسرائیل به جوش آمده است.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر با توجه به سانسور خبری امپراتوری رسانه، بی‌تردید آنچه که در غزه اتفاق می‌افتد به خوبی در دنیا منعکس نشده، اما با وجود کمبود اطلاع‌رسانی و سانسور خبری شدید در مورد جنایات بی‌امان اسرائیل علیه فلسطینیان، زمانی که اخبار غزه به سمع و نظر آنها می‌رسد تحمل و سکوت نمی‌کنند.
امام جمعه پیرانشهر در ادامه بیان کرد: آمریکا خود داعیه‌دار دموکراسی و آزادی‌بیان است اما حکومت این کشور، اعتراضات دانشجویان و دانشگاهیان را برنمی‌تابد و امید است لطف خداوندی شامل حال مسلمانان فلسطینی شده و با گسترش اعتراضات جهانی علیه غده سرطانی اسرائیل، شاهد سستی بیش از پیش پایه‌های رژیم صهیونیستی و در نتیجه اضمحلال اسرائیل باشیم.
انتهای پیام/
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان